Μετά από έναν άκρως επιτυχημένο κύκλο παραστάσεων στην Αθήνα που απέσπασε διθυραμβικές κριτικές “Η Σάντρα στο Φως” με την Κατερίνα Τσολίγκα, υπό την σκηνοθετική μπαγκέτα της Χρύσας Καψούλη, ταξιδεύει στα Ιωάννινα. Το Θέατρο Κύκλος υποδέχεται το θεατρικό έργο του Άκη Δήμου που μιλά εξ ονόματος όλων των γυναικών που έχουν κακοποιηθεί, είτε λεκτικά είτε σωματικά, από το τότε έως το τώρα. Ακούγοντας την ιστορία της Σάντρας, είναι σαν να απαριθμεί η ίδια τους αμέτρητους βιασμούς, τις αμέτρητες κακοποιήσεις και γυναικοκτονίες που έχουν έρθει στο φως ή συνεχίζουν να συμβαίνουν σιωπηλά, καθημερινά, μακριά μας αλλά και δίπλα μας.
Η Χρύσα Καψούλη που φωτίζει με ιδιαίτερη μαεστρία τις λεπτές αποχρώσεις ενός τέτοιου ζητήματος, μιλά στην Σέβη Ευθυμίου και το Ιoanninaabout.gr για την δική της “Σάντρα στο φως”.
Είναι ένα σύμβολο. Είναι η γυναίκα που κοιτάζει τον εαυτό της κάθε πρωί στον καθρέφτη, η γυναίκα που μοχθεί καθημερινά, η γυναίκα που εκτοπίζεται, που μεταναστεύει, που κακοποιείται, που βιάζεται και που λυτρώνεται. Σκοπός της δεν είναι η εκδίκηση, αλλά η διεκδίκηση. Όχι μόνο των δικαιωμάτων της, αλλά και της ίδιας της της ύπαρξης και της αυτοδιάθεσής της.
H Σάντρα θέτει στο επίκεντρο των πραγμάτων την γυναικεία υπόσταση. Πιστεύετε ότι είναι η κάθε μία από εμάς;
Πιστεύω ότι πολύ λίγες γυναίκες δεν έχουν κακοποιηθεί στη ζωή τους με τον έναν η με τον άλλο τρόπο. Είτε μέσα στο κλειστό κύτταρο της οικογένειας από τον πατέρα η τον αδερφό, αλλά και από την ίδια τη μητέρα που έχει ενσωματώσει όλη την πατριαρχία ερήμην της, αλλά και πολύ αργότερα στον εργασιακό χώρο και εν κατακλείδι στη σχέση με το άλλο φύλλο, αν αυτός είναι ένας άνδρας. Ένας άνδρας ο οποίος έχει μεγαλώσει με αυταρχισμό, και ο οποίος πιστεύει ότι η γυναίκα είναι το αδύναμο φίλο που δεν έχει δικαιώματα και πως μέσα στην οικογένεια αν και εφόσον χτιστεί, αυτός έχει τον πρώτο λόγο.
Η κακοποίηση δεν είναι μόνο περπατάω στο δρόμο και κάποιος με βουτάει και με βιάζει, έχει πολλαπλά στρώματα.
Ο χαρακτήρας της λειτουργεί ως «σύμβολο» καθώς μιλάει εξ ονόματος όλων των γυναικών, που έχουν κακοποιηθεί, είτε λεκτικά είτε σωματικά, από το τότε έως το τώρα. Αυτό το κείμενο σήμερα είναι πιο διαχρονικό από ποτέ;
Αυτά τα κείμενα έχουνε γραφτεί πριν χρόνια, όπως διάβαζα ένα κείμενο φίλων, που έχει βραβευτεί, το Σπίτι με τα Δώρα του Αντώνη και του Κωνσταντίνου Κούφαλη, που μιλάνε για τρομακτικές ιστορίες κακοποίησης γυναικών μέσα στο κλειστό σύστημα της οικογένειας. Μετά το κίνημα #metoo που ήρθε μετά από μια δεκαετία στη χώρα μας, οι γυναίκες άρχισαν να μιλάνε. Έτσι ξαναγεννήθηκε η ανάγκη να ανοίξουμε αυτό το κείμενο του Άκη Δήμου. Να ανεβεί για άλλη μια φορά στο θεατρικό γίγνεσθαι. Γιατί υπάρχει ένα αίτημα να μιλάμε ανοιχτά πια για όλα αυτά τα θέματα. Τελευταία στην Ελλάδα έγιναν πολλές γυναικοκτονίες. Το θέατρο είναι βαθιά πολιτικό. Οπότε για εμάς όλους που είμαστε κάτω από το πλαίσιο του έργου Η Σάντρα στο Φως ήταν μια χειρονομία προς αυτή τη κατεύθυνση.
Η τέχνη τελικά μιλά για όλα αυτά που η κοινωνία σιωπά;
Η τέχνη, η ποίηση, η ζωγραφική, εν τέλη δηλαδή οι καλλιτέχνες, είναι πολύ πιο ανοιχτοί στο να μιλήσουν για όλα τα θέματα που μας αφορούν. Το θέατρο αυτόν τον ρόλο παίζει από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Στοχάζεται, θέτει ζητήματα. Είναι σημαντικό κανείς να βλέπει μια παράσταση που θα τον μετακινήσει στη στάση που έχει απέναντι στη ζωή και στη περίπτωση του έργου Η Σάντρα στο Φως, απέναντι στο γυναικείο ζήτημα.
Η τιμωρία τελικά μπορεί να λειτουργήσει σαν λύτρωση;
Όχι. Σε μια σύγχρονη κοινωνία υπάρχουν πολλοί τρόποι, και το όχι απευθύνεται στο ότι δε μπορεί κανείς μας να γίνει τιμωρός. Να πάρει το νόμο στα χέρια του. Σε μια έννομη κοινωνία δεν σκοτώνεις. Από την άλλη, για εμάς ήταν και ένα ζήτημα να ξανά θίξουμε το πόσο ελαστικοί είναι οι νόμοι απέναντι στους βιαστές.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο ήταν να προσεγγίσετε επί σκηνής ένα τόσο λεπτό ζήτημα που όλες μας πονάει;
Πολύ εύκολο. Δεν υπάρχει δύσκολο θέμα να το αναπτύξεις θεατρικά, αρκεί να σε αφορά. Ένα έργο όπως αυτό, αφορούσε και εμένα και την Κατερίνα Τσολίγκα η οποία είναι και η ερμηνεύτρια της Σάντρας. Για αυτό δουλέψαμε με μεγάλη ευαισθησία με τους συνεργάτες μου, την Κατερίνα Τσολίγκα (ερμηνεία), Χριστόφορο Κώνστα και Χρήστο Μαγγανά (Σκηνογραφία, video art, Εικαστική επιμέλεια), Αλέξναδρο Σάουκ (Α βοηθός σκηνοθέτη, μουσική επιμέλεια), Γιάννη Τσαπαρέγκα (έρευνα, διακείμενο), Αποστόλη Τσατσάκο (φωτισμοί), Πολυξένη Θάνου (Β βοηθός σκηνοθέτη), Μαρίκα Αρβανιτοπούλου (επικοινωνία) και το σημαντικό για εμάς είναι ότι στην Αθήνα που έγινε και η πρεμιέρα του έργου, το κοινό επικοινώνησε με το παραστασιακό γεγονός.
Info:
Από το Σάββατο 17 Φεβρουαρίου 2024 και ώρα 21:15 στο Θέατρο Κύκλος. Παραστάσεις 18 Φεβρουαρίου, 23, 24 και 25 Φεβρουαρίου.
Σκηνοθεσία: Χρύσα Καψούλη
Σκηνογραφία, video art, Εικαστική επιμέλεια: Χριστόφορος Κώνστας, Χρήστος Μαγγανάς @XSQUARE DesignLab
Μουσική επιμέλεια: Αλέξανδρος Σάουκ
Έρευνα – Διακείμενο: Γιάννης Τσαπαρέγκας
Φωτισμοί: Αποστόλης Τσατσάκος
Α΄ βοηθός σκηνοθέτη: Αλέξανδρος Σάουκ
Β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Πολυξένη Θάνου
Παραγωγή: Θέατρο Κύκλος
Επικοινωνία: Μαρίκα Αρβανιτοπούλου | Art Ensemble
Ερμηνεύει η Κατερίνα Τσολίγκα