Πώς το OnlyFans αλλάζει τον τρόπο που ορίζουμε την αυτοδιάθεση και την αξία μας
Κάποτε το γυμνό θεωρούταν ταμπού. Ήταν υπόθεση σκοτεινών σελίδων του ίντερνετ, περιοδικών πίσω από κουρτίνες, και ψιθύρων σε πηγαδάκια. Σήμερα, σε μια εποχή που οι λέξεις “απενοχοποίηση”, “σεξουαλική απελευθέρωση” και “αυτοδιάθεση” έχουν γίνει σύμβολα χειραφέτησης, το γυμνό όχι μόνο δεν κρύβεται – προβάλλεται. Και το OnlyFans, μια πλατφόρμα που φιλοξενεί πάνω από 3,5 εκατομμύρια δημιουργούς και 305 εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως, είναι στην καρδιά αυτού του νέου τοπίου.
Μια πλατφόρμα που ξεκίνησε (θεωρητικά) για δημιουργούς κάθε είδους, κατέληξε να γίνει το συνώνυμο του ψηφιακού ερωτισμού. Με μια απλή εγγραφή και μια χρεωστική κάρτα, μπορείς να έχεις πρόσβαση σε περιεχόμενο που άλλοτε ανήκε σε απόκρυφα αρχεία. Μόνο που τώρα δεν υπάρχουν παραγωγοί, μάνατζερ, σκηνοθέτες – υπάρχει η ίδια η δημιουργός. Ή έτσι τουλάχιστον παρουσιάζεται.
Η αφήγηση της ενδυνάμωσης
Η κυρίαρχη αφήγηση είναι ξεκάθαρη: γυναίκες (κυρίως , το 84% των δημιουργών) που παίρνουν τον έλεγχο του σώματός τους, της εικόνας τους, της εργασίας τους. Που δημιουργούν περιεχόμενο με τους δικούς τους όρους, που επιλέγουν τι θα δείξουν, πώς θα το δείξουν και σε ποιον. Που κόβουν μεσάζοντες και διαμορφώνουν καριέρες με ελευθερία. Υπάρχουν χρήστες που δηλώνουν πως το OnlyFans τους έσωσε – οικονομικά, ψυχολογικά, ακόμα και συναισθηματικά. «Για πρώτη φορά ένιωσα ότι έχω εγώ τον έλεγχο», λένε.
Αυτή η πλευρά είναι αληθινή. Για παράδειγμα, η Sophie Rain, μια 20χρονη δημιουργός, ανέφερε κέρδη 43 εκατομμυρίων δολαρίων σε έναν μόλις χρόνο, χρεώνοντας 10 δολάρια τη μηνιαία συνδρομή. Είναι γεγονός πως υπάρχουν άτομα που νιώθουν απελευθερωμένα μέσα από αυτή την εμπειρία. Αλλά – και εδώ αρχίζει η αμηχανία – είναι η μοναδική αλήθεια;
Η πίεση πίσω από την «επιλογή»
Ζούμε σε μια κοινωνία όπου οι νέοι (και κυρίως οι νέες γυναίκες) μεγαλώνουν με την εικόνα του σώματος τους να είναι κάτι παραπάνω από εμφάνιση: είναι κεφάλαιο. Είναι ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Είναι νόμισμα. Όταν λοιπόν μια 20χρονη αποφασίζει να ανοίξει λογαριασμό στο OnlyFans, είναι πάντα καθαρή επιλογή; Ή είναι προϊόν μιας κοινωνίας που της έμαθε ότι η μεγαλύτερή της αξία βρίσκεται στην εξωτερική της εικόνα;
Η πίεση είναι ύπουλη. Δεν έρχεται με τη μορφή εντολής. Έρχεται με «προτάσεις». Με ερωτήσεις όπως «γιατί να δουλεύεις σερβιτόρα για 3 ευρώ την ώρα όταν μπορείς να βγάζεις 500 τη μέρα από το σπίτι σου;». Έρχεται με παραδείγματα επιτυχίας. Με influencers που αγοράζουν διαμερίσματα και ταξιδεύουν στο Μπαλί χάρη στο OnlyFans. Έρχεται με hashtags και TikTok βίντεο τύπου “a day in my life as a content creator”.
Και φυσικά, η επιτυχία δεν είναι δεδομένη. Οι περισσότεροι χρήστες του OnlyFans βγάζουν λίγα έως μηδενικά χρήματα. Το 2023, μόνο το 1% των δημιουργών κέρδιζε το 33% των συνολικών εσόδων της πλατφόρμας, ενώ η πλειονότητα βγάζει μόλις 150-180 δολάρια το μήνα. Στην Ελλάδα, μάλιστα, η Εφορία έχει αρχίσει να ελέγχει influencers που δεν δηλώνουν αυτά τα εισοδήματα, προσθέτοντας έναν ακόμα κίνδυνο. Όμως η βιτρίνα είναι πάντα γεμάτη λάμψη. Το υπόλοιπο είναι πίεση, άγχος, σύγκριση, burnout. Το τίμημα της «ελευθερίας».
Είναι ελευθερία αν πρέπει να την αγοράσεις;
Η κουβέντα για το OnlyFans δεν είναι (μόνο) για το σεξ. Είναι για το ποιος έχει την πολυτέλεια της επιλογής. Για το τι σημαίνει πραγματικά ενδυνάμωση. Μπορεί μια πράξη να είναι «ελεύθερη» όταν γίνεται μέσα σε ένα σύστημα που συνεχώς επαναλαμβάνει πως το σώμα σου είναι προϊόν; Όταν η αποδοχή και η χρηματική επιβράβευση εξαρτώνται από το πόσο «καλύτερα» ξέρεις να πλασάρεις την εικόνα σου;
Η αυτοδιάθεση είναι ιερή. Το δικαίωμα να διαχειρίζεσαι το σώμα σου όπως θέλεις, είναι αδιαπραγμάτευτο. Αλλά πρέπει να αναρωτηθούμε: μας ενδυναμώνει πραγματικά το OnlyFans ή απλά μας κάνει να νιώθουμε έτσι ενώ εξακολουθεί να παίζει με τους ίδιους παλιούς κανόνες;
Κοινωνικές επιπτώσεις και νέα πρότυπα
Ακόμα κι αν δεχτούμε ότι υπάρχουν άτομα που ευημερούν χάρη στο OnlyFans, η ερώτηση είναι τι συμβαίνει με όλους τους υπόλοιπους. Με τους έφηβους που μεγαλώνουν πιστεύοντας πως η επιτυχία και η ελευθερία περνούν απαραίτητα μέσα από την έκθεση. Με τις σχέσεις που επηρεάζονται από την εμπορευματοποίηση της οικειότητας. Με τη ρητορική ότι το σώμα είναι το γρηγορότερο εισιτήριο προς την «οικονομική ελευθερία». Το 2024, το OnlyFans διέγραψε 31.718 λογαριασμούς για παραβιάσεις, δείχνοντας τους κινδύνους που κρύβονται πίσω από την «ελευθερία» αυτή.
Όταν το Instagram και το TikTok μετατρέπονται σε προθάλαμο για το OnlyFans, τότε δεν μιλάμε μόνο για ένα κοινωνικό φαινόμενο. Μιλάμε για μια νέα ιδεολογική βάση. Κι εκεί χρειάζεται επαγρύπνηση. Στην Ελλάδα, το φαινόμενο έχει προκαλέσει αντιδράσεις, με ορισμένους να το βλέπουν ως «σεξουαλική επανάκτηση» και άλλους ως εκμετάλλευση των κοινωνικών πιέσεων.
Και τελικά;
Η απάντηση δεν είναι απλή. Ίσως γιατί δεν υπάρχει μία απάντηση. Το OnlyFans δεν είναι ούτε εντελώς καλό ούτε εντελώς κακό. Είναι καθρέφτης της εποχής μας. Μας δείχνει πού έχουμε φτάσει και τι αποζητούμε – έλεγχο, χρήμα, προσοχή, επικύρωση. Η ερώτηση είναι: Είναι το OnlyFans η απόλυτη ελευθερία ή ένας καθρέφτης που μας δείχνει πόσο μακριά είμαστε ακόμα από την πραγματική αυτοδιάθεση;
Για περισσότερα νέα πατήστε εδώ
